Wat is het SCA Flavour Wheel?

Je hoort het wijnkenners zo mooi zeggen: ‘Ik proef tonen van chocola, gebrand hout, rood fruit…’ Ja, het is echt een vak apart, dat wijnproeven. Maar wist je dat dat óók voor koffie geldt? Sterker nog, koffie bevat maar liefst twee keer zoveel aroma’s als wijn. Wow! Er valt op het gebied van smaak en geur dus heel wat te ontdekken bij koffie. Om het proeven en beschrijven van koffiearoma’s makkelijker te maken, zijn verschillende hulpmiddelen gemaakt. Het bekendste (en fijnste) hulpmiddel is het SCA Flavour Wheel. Daar vertellen we je vandaag meer over.

World Coffee Research en Specialty Coffee Association

Het SCA Flavour Wheel (of SCA Coffee Tasters Flavour Wheel) bestaat al sinds 1995. Toen kwamen de World Coffee Research (WCR) en de SCA (Specialty Coffee Association) samen om dit product, wat later hét proefmodel voor de hele specialty coffee industrie werd, te ontwikkelen. In 2016 kreeg het een update. Deze vernieuwde versie is inmiddels al weer een paar jaar de steun en toeverlaat voor vele koffieproevers, zowel professionals als amateurs.

Ruiken en proeven

Aroma’s beschrijven is nog niet zo makkelijk als het lijkt. Tuurlijk, je zult vast herkennen of iets zoet, zuur, zout, bitter of umami smaakt. Dat zijn namelijk de basissmaken die je tong kan onderscheiden. Maar als je écht wil ontdekken welke smaaknuances een product heeft, zul je ook goed moeten kunnen ruiken. Vandaar dat eten dus gewoon nergens naar smaakt als je snotverkouden bent! Ook als je koffie proeft, heb je zowel het smaakvermogen van je tong als het reukvermogen van je neus nodig. Als die met elkaar samenwerken, kun je hele bijzondere ontdekkingen doen. Het SCA Flavour Wheel helpt je daarbij.

Een zintuiglijke waarneming via de keel en neus

Met behulp van het SCA Flavour Wheel kun je aroma’s ontdekken die vrijkomen van koffie. Je doet daarvoor een zintuiglijke waarneming via je neus- en keelholte. Hoe gaat dat? Om een goede zintuiglijke waarneming te doen, adem je de aroma’s in via je keel en laat je ze via je neus weer naar buiten gaan. En dan is het een kwestie van beschrijven wat je zojuist waargenomen hebt. Wat herken je? Iets bloemigs? Fruitigs? Chocoladetonen? Soms lukt dat vanuit een herinnering die je hebt, maar als die niet opkomt, dan kun je het SCA Flavour Wheel erbij pakken.

Hoe werkt het SCA Flavour Wheel precies?

Het SCA Flavour Wheel heeft de vorm van een wiel – vandaar Flavour Wheel natuurlijk. Je ziet in het wiel 3 ringen, die bestaan uit allerlei begrippen en kleurtjes. De binnenste ring is de ring met hoofdcategorieën. Daar zie je bijvoorbeeld in het rood de categorie Fruit staan. In de tweede ring, de middelste ring dus, zie je subcategorieën die onder de hoofdcategorie vallen. Bij Fruit zijn dat onder andere Citrusfruit en Bessen. Ook die subcategorieën zijn weer onderscheiden met een eigen (in het geval van de Fruit-categorie rood getinte) kleur. Het wiel eindigt met een derde, buitenste ring, die sub-subcategorieën bevat. Onder Fruit – Bessen kun je bijvoorbeeld Aardbeien, Frambozen en Bosbessen schalen. Net als de subcategorieën hebben de sub-subcategorieën een eigen kleur in de tint van hun hoofdcategorie. Hieronder zie je een afbeelding van het SCA Flavour Wheel. Kijk eens hoeveel aroma’s je wel niet kunt ontdekken!

SCAA Coffee Flavor Wheel

Aan de slag

Of je nu een professionele koffieproever bent of niet, iedereen kan het SCA Flavour Wheel gebruiken om koffie-aroma’s te leren herkennen. Leuk om flink indruk mee te maken bij je vrienden en familie! ???? Je weet nu hoe het SCA Flavour Wheel eruitziet en in elkaar steekt, maar hoe gebruik je het wiel dan precies? De bedoeling is dat je van binnen naar buiten werkt. Eerst probeer je dus de hoofdcategorie te herkennen uit alle hoofdcategorieën in de binnenste ring. Daarna ontdek je de subcategorie in de tweede ring, en dan eindig je met de smaaknuances in de derde, buitenste ring. Stap voor stap kun je het professionele koffieproeven (want eerlijk, dit is natuurlijk niet vergelijkbaar met gewoon een slok koffie nemen) als volgt aanpakken:

1. Zet een kop koffie en laat die even afkoelen.
2. Neem een eerste slok. Slik niet meteen door, maar houd ‘m nog even in je mond en adem ondertussen langzaam door je neus.
3. Concentreer je goed en neem de verschillende hoofdcategorieën uit de eerste ring in je op. Onder welke categorie zou je de eerste aroma’s kunnen schalen? Zijn het vooral bloemige aroma’s? Fruitige? Of zit je juist helemaal aan de andere kant van het wiel?
4. Als je de hoofdcategorie hebt bepaald, neem je opnieuw een slok. Focus je weer goed en probeer de aroma’s nu nog genuanceerder te beschrijven. Zoek naar herkenning in de tweede ring. Als je net als hoofdcategorie Fruit herkende, wat voor fruitsoorten proef je dan nu? Neigt het meer naar bessen of meer naar citrusfruit?
5. Neem weer een slok, op dezelfde manier als je eerst deed. Nu ga je de smaken nog verder afbakenen. Is het citroen dat je proeft? Limoen? Of herken je grapefruit?

Op deze manier bepaal je stap voor stap de aroma’s van je koffie. Hoe vaker je koffie met behulp van het SCA Flavour Wheel proeft, hoe beter je wordt in het herkennen van de aroma’s. Het wordt extra leuk als je verschillende koffies op een gegeven moment kunt onderscheiden. En als je uiteindelijk je eigen smaakvoorkeuren leert herkennen!

Waar koop ik het SCA Flavour Wheel?

Natuurlijk kun je online een foto van het SCA Flavour Wheel vinden. In deze post zie je ook al een afbeelding staan. Wil je ‘m echt in posterformaat, zodat je hem thuis kunt ophangen? Ga dan eens naar de webshop van het SCA. Daar kun je een SCA Flavour Wheel-poster bestellen en thuis laten bezorgen.

Had jij al wel eens van het SCA Flavour Wheel gehoord? En lijkt het je leuk om hier eens mee aan de slag te gaan?