Als je filterkoffie zet, dan zijn er een hoop keuzes die je moet maken. Welke zetmethode kies je? In welke koffiebonen heb je zin? Wat moet de maalgraad van die bonen zijn, en de hoeveelheid water? Waar je misschien niet zo snel over nadenkt, zijn de filters die je gebruikt. Maar daar is óók een keuze in te maken. Namelijk of je voor gebleekte of ongebleekte filters gaat.
Gooi jij altijd – zonder na te denken – een pak met filters in je (digitale) winkelmandje? Ho. Stop. Want na dit artikel besef je dat het wel degelijk uitmaakt welke koffiefilters je pakt. Filters doen namelijk veel meer dan alleen zorgen dat er geen gemalen bonen in je koffiekopje terecht komen. Ik ga je uitleggen hoe en wat, en dan met name op het gebied van gebleekte en ongebleekte filters.
Om verschillen te kunnen snappen, is het belangrijk dat je weet wat gebleekte en ongebleekte koffiefilters precies zijn. Daarom eerst: wat zijn gebleekte koffiefilters? Dat zijn filters waar bleekmiddelen zijn gebruikt om de sneeuwwitte kleur te krijgen. Daarnaast zorgt bleken ervoor dat onzuiverheden uit het filterpapier verwijderd worden. Stof, vuil en vlekken, bijvoorbeeld. Dat bleken kan op twee manieren: met chloor en met zuurstof.
Als filters gebleekt worden met chloor, dan gebeurt dat specifieker gezegd met chloordioxide. Het goede nieuws met deze methode is dat ze echt voor spierwitte filters zorgen. Dat ziet er natuurlijk mooi uit. Maar het slechte – en zwaarder tellende – nieuws is dat het milieu niet zo blij wordt van chloordioxide. Niet voor niets zoeken professionals steeds meer naar alternatieven voor dit chemische goedje.
Bleken met zuurstof is een iets milieuvriendelijkere manier dan bleken met chloor. Hierbij wordt gebruikgemaakt van waterstofperoxide die gekoppeld is aan allerlei op zuurstof gebaseerde elementen. Zuurstof zorgt voor iets minder spierwitte resultaten als chloor. Toch is dit een alternatief met hele goede resultaten. De wittinten komen nog steeds goed naar voren, maar het spul is echt een stuk minder belastend voor de natuur ten opzichte van chloor.
De naam doet het al vermoeden: ongebleekte koffiefilters zijn filters die geen bleekproces hebben doorstaan. Het zijn natuurlijke, papieren filters, die meestal een lichtbruine kleur hebben. Die lichtbruine kleur is de kleur van papierpulp en de oorspronkelijke kleur van het filter. Zou er een bleekwasje doorheen gaan, dan verandert de lichtbruine kleur in wit. Daarnaast is de textuur dikker dan die van gebleekte filters.
Ongebleekte filters zijn duidelijk de allerbeste milieuvriendelijke keuze. Er komt veel minder chemische verwerking bij het proces kijken. Geen gore chemicaliën dus, plus een stuk minder verbruik van energie. Beter voor de planeet én voor jou.
En de smaak van mijn koffie dan? Doen filters daar ook iets mee? Begrijpelijk dat je dit denkt, want hallo, we willen natuurlijk nog steeds het allerlekkerste kopje koffie blijven drinken. Als je puur naar een ongebleekt papieren filter kijkt, dan lijkt de kans groot dat dit een papiersmaakje afgeeft op je koffie. Ze zijn poreuzer, omdat er veel minder verwerkingsstappen bij komen kijken dan bij gebleekte filters. Het is daarom belangrijk dat je ongebleekte filters extra goed spoelt met water voordat je ze gebruikt. Dan blijven er zo min mogelijk vezelresten of papierachtige smaken achter in je koffie.
Je verwacht misschien dat je bij de gebleekte filters toch iets van bleekmiddel zult proeven in je koffie. Dat is niet het geval, zeker niet als je ze van tevoren nog een keertje extra spoelt met water. Eventuele bleeksporen spoelen dan weg – of dat gebeurt al tijdens de productie van het filter.
Tja, dat is eigenlijk helemaal up to you. Ongebleekte filters zullen altijd de meest milieuvriendelijke keuze zijn. Vind je dat belangrijk, dan weet je dat ongebleekt de beste keuze voor jou is. Maar bij ongebleekte filters heb je óók kans dat het de smaak van je koffie (een beetje) beïnvloedt. Hoewel je dat door goed te spoelen van te voren ook weer kunt voorkomen. Plus: kies je voor filters die zijn gebleekt met zuurstof, en weet je dat de afvalwaterzuivering tijdens het productieproces in orde was, dan is je keuze ook al weer wat milieuvriendelijker.
| Gebleekte filters | Ongebleekte filters | Alternatieven? | |
| Chemex | YES ( Vierkant + Rond ) | YES (Vierkant) | YES ( Able KONE ) |
| Aeropress | YES ( Aeropress filter) | NO | NO |
| V60 | YES ( Maat 01 + Maat 02) | YES ( Maat 01 + Maat 02) | YES ( Double Mesh ) |
| Kalita | YES ( #155 + #185) | NO | NO |
| Origami | YES ( Small + Medium) | NO | NO |
Je kunt ook nog altijd voor metalen filters gaan, zoals een metalen rvs-filter voor Chemex. Die zijn milieuvriendelijk, afwasbaar en ook minder van invloed op de smaak van je koffie dan papieren filters. Dat komt omdat metalen filters oliën doorlaten die papieren filters niet doen, en die oliën geven smaak aan je koffie. Maar let op: ook het metaal kan enigszins een metaalsmaakje aan je koffie afgeven. Nogmaals, it’s up to you…
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De Clever Dripper 500ml Large is de grootste variant. Geschikt voor 2 tot 4 kopjes. En een van de eenvoudigste zetmethodes.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
De allernieuwste versie van de AeroPress; de AeroPress Clear. Dezelfde gepatenteerde techniek, nu in een kristalhelder transparant jasje.
Sage The Barista Express is de eerste koffiemachine van Sage met ingebouwde bonenmaler, dosering en extractie. Perfect voor beginners en experts.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
De 1Zpresso X-Pro S is het instapmodel handmolen van 1Zpresso die geschikt is voor zowel filter als espresso. Een prima molen voor de beginnende thuisbarista.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
Dat wil jij toch ook? Lekker makkelijk! Twee keer per maand onze nieuwsbrief in je inbox. Met tips voor nieuwe koffiebars, exclusieve winacties en de lekkerste koffie recepten.
