Haal eens een pak koffie uit je keukenkastje en bekijk de verpakking. De kans is groot dat je de woorden Arabica of Robusta op het pak ziet staan. Misschien valt het je nu pas op, misschien had je de woorden al eerder gespot. Maar heb je er wel eens over nagedacht wat die koffievariëteiten betekenen voor jouw kopje koffie? En wat de kenmerken zijn van de variëteiten? Laten we een reisje maken naar de koffiegordel, het gebied waar koffieplanten groeien, en de verschillende koffievariëteiten bekijken.
Koffie is niet zomaar koffie. Zoals je misschien wel weet, groeien koffiebonen (in koffiebessen) aan koffieplanten. De koffieplant wordt met een luxe woord ook wel ‘Coffea’ genoemd. Wist je dat er ruim 124 soorten van het plantengeslacht Coffea bestaan? Als je in de koffiegordel bent en je gaat op zoek naar koffieplanten, dan kun je dus maar liefst 124 verschillende soorten tegenkomen. De meest geteelde soorten zijn de Coffea Arabica, Coffea Canephora (oftewel de Coffea Robusta) en de Coffea Liberica. Daarvan zijn de Coffea Arabica en de Coffea Robusta, kort gezegd ook wel de Arabica en Robusta, de koffieplanten die geschikt zijn voor de wereldkoffieproductie.
Nou, dat zijn de Arabica en Robusta dus. Dit zijn dé koffiesoorten die het meest worden gedronken. Alle andere koffievariëteiten zijn gewoon te bitter of zijn om andere redenen niet geschikt voor consumptie. Hoe hard je je best dus ook doet, je zult in de winkel geen koffievariëteit tegenkomen die geen Arabica of Robusta is. Als we de Arabica en Robusta met elkaar vergelijken, dan zien we dat de Arabica het meest voorkomt: maar liefst 70% van de geproduceerde koffie is Arabica. Dat betekent dat 30% van de koffiemarkt uit Robusta bestaat.
Oké, die rekensom maakten we niet helemaal goed. 1% van de wereldkoffieproductie kunnen we namelijk toekennen aan de Coffea Liberica. Deze koffieplant komt oorspronkelijk uit Liberia en Oeganda, maar wordt nu vooral geteeld in Maleisië, West-Afrika en Guyana. De kwaliteit van de Libericaplant is niet fantastisch. Daarnaast is de opbrengst vaak laag. De Coffea Arabica wordt daarom nauwelijks geëxporteerd. Vandaar dat je deze koffievariëteit hoogstwaarschijnlijk niet snel zult tegenkomen hier.
Het is onmogelijk om alle 124 koffievariëteiten te bespreken. Dan ben je morgenochtend nog niet klaar met lezen. Omdat de Coffea Arabica en Coffea Robusta verreweg het meest voorkomen én geschikt zijn voor consumptie, duiken we deze twee koffiesoorten in.
Je las het net al: maar liefst 70% van de wereldkoffieproductie is Arabica. En dat is niet voor niets zo. Over het algemeen is de smaak van Arabica gewoon een stuk lekkerder dan die van Robusta. Arabicakoffie smaakt zoet, zacht, complex, genuanceerd en levendig. De kwaliteit dan die van Robustakoffie.
De Arabicaplant groeit het best op plekken waar het warm en vochtig is. En waar moet je dan zijn? Juist, in het gebied rond de evenaar. Dat gebied wordt ook wel – je zag het woord aan het begin van het blog al voorbijkomen – de koffiegordel genoemd. De Arabica groeit het best op hoge hoogtes: gemiddeld 1500 meter. Een flinke klim dus als je een kijkje bij de koffieplant wil nemen. Landen waar je de Arabicaplant vooral tegenkomt, zijn Zuid-Amerikaanse landen als Brazilië en Colombia en Afrikaanse landen als Ethiopië en Kenia.
De Arabicaboon is ovaal van vorm. Er zit een diepe nerf in. Vergeleken met de Robustaboon is de Arabicaboon vrij groot.
Je las het net al, maar de Arabicaboon is vooral populair omdat de smaak van de koffieboon zo wordt gewaardeerd. Veel mensen zijn gek op de zoete, milde smaken en aroma’s van Arabicakoffie. Het heeft alle kenmerken om een perfect gebalanceerd kopje koffie te zetten. Naast zoet en zacht is Arabicakoffie namelijk ook hoog in aciditeit. Dat geeft een hele mooie balans.
De Robustaboon is supersterk van smaak. Vooral bitterheid overheerst. Je moet ervan houden – sommigen vergelijken de smaak en geur met verbrand rubber… De bittere smaak zorgt ervoor dat je de Robusta bijna nooit als single origin-koffie zult zien. Er bestaan wel veel Robusta-Arabica-blends.
Ook de Robustaplant groeit goed in de koffiegordel. Maar er is wel een verschil met de Arabicaplant. Waar je de Arabicaplant juist op hoge hoogtes vindt, moet je voor de Robustaplant juist op laag niveau zijn. Dat lage niveau is niet heel voordelig voor de plant zelf. Het heeft – zeker in vergelijking met de Arabicaplant – veel meer te maken met ongedierte. De Robustaplant beschermt zichzelf hiertegen door meer cafeïne aan te maken. Dat is precies de reden waarom Robustakoffie twee keer zoveel cafeïne bevat als Arabicakoffie. Waar vind je de Robustaplant dan? Je komt ze vooral tegen in Vietnam, Oeganda en Thailand, maar ook in delen van India. Meer richting het oosten dus.
De Robustaboon is klein van stuk. Leg je ‘m naast de Arabicaboon, dan zul je zien dat de Robustaboon veel ronder is van vorm.
Een koffievariëteit die naar verbrand rubber smaakt, dat kan toch geen populaire koffiesoort zijn?! Toch is het wel zo. De Robusta is namelijk heel goedkoop én makkelijk om te produceren. Dat heeft alles te maken met het lage niveau waarop de Robusta groeit. Die eigenschappen maken het voor veel bedrijven aantrekkelijk om met Robusta te beginnen. Ook worden de bittere smaken ideaal gevonden voor veel oploskoffies en automatenkoffies. Dubbelcheck dus nog maar even als je straks je koffietje uit de automaat op je werk haalt..
Over het algemeen wordt de kwaliteit en smaak van Arabica beter gewaardeerd dan die van Robusta. Arabicakoffie is zoeter, complexer en milder van smaak dan Robustakoffie. Robustakoffie daarentegen is een stuk bitterder. Het bevat ook meer cafeïne (twee keer zoveel) dan Arabicakoffie. Natuurlijk is het ook wel een beetje een kwestie van persoonlijke smaak.
Er zit een groot smaakverschil tussen Arabica en Robusta. Arabica is zoet, zacht en genuanceerd, met een hoge aciditeit. Robusta is bitter, sterk en zuur. Daarnaast zijn de groeiomstandigheden van Arabica en Robusta anders: Arabicaplanten groeien op hoge hoogtes (1500+ meter), Robustaplanten op een lager niveau. Deze verschillende groeiomstandigheden maken ook dat Robusta twee keer zoveel cafeïne bevat als Arabica. Tot slot is er een verschil in vorm. De Arabicaboon is ovaal en groot, terwijl de Robustaboon klein en rond is.
Arabicabonen zijn over het algemeen duurder dan Robustabonen. Dat heeft alles te maken met de lastige groeiomstandigheden van de Arabicaboon. De Arabicaplant wordt makkelijker ziek dan de Robustaplant en is een stuk moeilijker bereikbaar, omdat-ie op hoge hoogtes groeit. Daarnaast is de kwaliteit van de Arabicaboon over het algemeen beter dan die van de Robustaplant. En je weet: voor een hogere kwaliteit betaal je meer.
De allernieuwste versie van de AeroPress; de AeroPress Clear. Dezelfde gepatenteerde techniek, nu in een kristalhelder transparant jasje.
De 1Zpresso X-Pro S is het instapmodel handmolen van 1Zpresso die geschikt is voor zowel filter als espresso. Een prima molen voor de beginnende thuisbarista.
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
De Clever Dripper 500ml Large is de grootste variant. Geschikt voor 2 tot 4 kopjes. En een van de eenvoudigste zetmethodes.
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
Sage The Barista Express is de eerste koffiemachine van Sage met ingebouwde bonenmaler, dosering en extractie. Perfect voor beginners en experts.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
Dat wil jij toch ook? Lekker makkelijk! Twee keer per maand onze nieuwsbrief in je inbox. Met tips voor nieuwe koffiebars, exclusieve winacties en de lekkerste koffie recepten.
