Gooi jij het koffiedik dat overblijft na het zetten van je kopje koffie direct weg? Ho! Stop! Je kunt er namelijk fantastische dingen mee doen. Wat dacht je bijvoorbeeld van het kweken van oesterzwammen? Superleuk, lekker, gezond én duurzaam. In dit artikel leggen we je stap voor stap uit hoe je met jouw koffiedik een heerlijke, voedzame portie oesterzwammen kweekt.
We drinken met z’n allen ontzettend veel kopjes koffie, elke dag weer. Alleen al in Nederland worden er dagelijks 33,8 miljoen kopjes koffie gedronken (!). Al die kopjes koffie veroorzaken enorm veel koffieafval. Wist je dat van een hele koffieplant uiteindelijk maar 0,2% in jouw koffie belandt? De rest wordt allemaal weggegooid. Zonde toch? Gelukkig zijn er allerlei manieren waarop je dat koffieafval, wat we dus ook wel koffiedik of koffiedrab noemen, hergebruiken. Je kunt koffiedrab bijvoorbeeld gebruiken als mest of als middel om katten in je tuin mee te verjagen. Maar wil je er écht iets leuks (en lekkers) mee doen, dan is het kweken van oesterzwammen een aanrader. Er bestaan al meerdere initiatieven die speciale ‘grow kits’ voor het kweken van oesterzwammen op de markt hebben gebracht, zoals Rotterzwam. Zo’n grow kit is een handige basis om mee aan de slag te gaan. Heb je niet zo’n kit in huis? Geen probleem, zonder lukt ook!
Alles in huis? Dan kun je aan de slag! Volg onderstaand stappenplan en je kunt helemaal zelf oesterzwammen kweken op koffiedik (niet te verwarren met champignons overigens; dat is weer een andere schimmelsoort!).
Wil je succesvol oesterzwammen kweken op koffiedik, dan is het belangrijk dat de emmer goed wordt klaargemaakt voor gebruik. Maak de emmer daarom eerst goed schoon en ontsmet hem door ‘m vol te gieten met kokend water. Pak vervolgens je schaar en boor 2 gaatjes aan de voorkant en 2 aan de bovenkant van de emmer. Een doorsnede van 1 tot 2 centimeter is voldoende. Deze gaten plak je af met het schildertape. Op deze manier kan er wel zuurstof bij het koffiedik komen, maar blijven ongewenste schimmels buiten de emmer.
Is je emmer klaar? Dan ga je ‘m vullen met koffiedik. Je hebt ongeveer dezelfde hoeveelheid nodig als de hoeveelheid oesterzwammenbroed. Let op: ga altijd zo hygiënisch mogelijk te werk. Je wilt niet dat je schimmels in aanraking komen met ongewenste bacteriën! Maak het koffiedik vochtig met wat water, totdat het een donkerbruine kleur krijgt. Meng vervolgens het oesterzwammenbroed met een schone lepel door het koffiedik heen. Klaar? Plaats de emmer dan in een ruimte die tussen de 10 en 20 graden Celsius is (niet in de zon!). De schimmels kunnen nu beginnen met groeien.
Voor wie dacht dat-ie nu lekker een aantal weken achterover kon leunen: helaas. Je zult de groei van de schimmels goed in de gaten moeten houden en de emmer regelmatig moeten bijvullen met nieuw koffiedik. Al na een paar dagen zie je bijvoorbeeld dat de eerste schimmeldraden in je emmer beginnen te groeien. Steeds als je witte, pluizige schimmeldraden ziet, vul je de emmer bij. Let op dat je niet te snel bijvult; teveel koffiedik kan ervoor zorgen dat de schimmels verstikken. Ga door totdat de emmer uiteindelijk helemaal vol zit.
Oesterzwammen zien er niet alleen grappig uit, maar ze zijn ook nog eens lekker op de BBQ voor een hamburger, of in een frisse salade, of je maakt er zelf kroketjes van. Ik krijg er trek van, jullie?🤤
Veranderen de schimmels van kleur? Dat is niet zo’n goed teken. Blauwe of groene schimmels kunnen het minst kwaad, die schep je gewoon uit de emmer. Maar zie je oranje schimmels verschijnen, dan heb je een groter probleem. Die zorgen er namelijk voor dat je oesterzwammen niet kunnen groeien. Je moet dan opnieuw beginnen met een verse portie oesterzwammenbroed.
Is je emmer helemaal gevuld met koffiedrab? Dan zet je ‘m op een plek waar de schimmels een goed dag-nachtritme kunnen opdoen. En dan… is het een kwestie van geduldig afwachten. Met wat geluk zie je al na enkele dagen kleine oesterzwammetjes door de gaten in de emmer groeien, maar het kan ook een maand duren. Dat is van tevoren lastig inschatten. Wat je in ieder geval wél kunt doen om het proces zo goed mogelijk te beïnvloeden:
Of het uiteindelijk lukt om je eigen oesterzwammen te kweken op koffiedik, is altijd maar de vraag. Maar áls het lukt, dan is dat wel extra leuk! Zijn de oesterzwammen volgroeid? Pak ze dan dicht bij de emmer vast, draai ze voorzichtig om en snijd ze met een scherp mesje af. Als de oesterzwammen gedroogd zijn, week ze dan altijd eerst in water voordat je ze gaat bereiden. 20 tot 30 minuten is voldoende. Je kunt ze vervolgens klaarmaken zoals je wilt. Wat ga jij ermee maken? Een lekkere risotto misschien, of een vegetarische pasta carbonara? Of heb je zin in een heldere paddenstoelenbouillon?
Maak een emmer (met een inhoudsmaat van 1 tot 5 liter) goed schoon. Boor met een schaar 2 gaten aan de voorkant en de bovenkant van de emmer en plak de gaten af met schildertape. Vul de emmer met koffiedik; de hoeveelheid moet ongeveer hetzelfde zijn als de hoeveelheid oesterzwammenbroed. Zet de emmer met koffiedik op een plek met een temperatuur tussen de 10 en 20 graden. Houd het groeiproces van de schimmels in de gaten. Steeds als je een laagje witte, pluizige schimmeldraden op het koffiedik ziet liggen, vul je de emmer bij met een nieuwe laag koffiedik. Doe dit totdat de emmer volledig gevuld is. Zet de volle emmer op een plek (uit de zon!) waar de schimmels een goed dag-nachtritme kunnen aanhouden en wacht totdat de schimmels door de gaten in de emmer beginnen te groeien. Volgroeide oesterzwammen pak je zo dicht mogelijk bij de bron, draai je voorzichtig om en snijd je af met een scherp mesje. Week gedroogde oesterzwammen 20 tot 30 minuten in heet water voordat je ze gaat bereiden.
Als je oesterzwammen wil kweken op koffiedik, dan heb je het volgende nodig: koffiedik, een emmer (met een inhoudsmaat van 1 tot 5 liter), oesterzwammenbroed (online verkrijgbaar of via andere oesterzwamkwekers), schildertape en een schaar.
Er zijn best wel wat paddenstoelen die heel goed groeien op koffiedik. Oesterzwammen, maar ook shiitake en fluweelpootjes bijvoorbeeld. Paddenstoelen die je niet zo makkelijk kunt kweken op 100% koffiedik zijn de witte champignons. Deze schimmelsoort groeit namelijk het best op gecomposteerde mest. Je kunt wel wat koffiedik toevoegen om de groei te bevorderen, maar mest moet wel de basis zijn.
Het is moeilijk om van tevoren aan te geven hoe lang het duurt om oesterzwammen te kweken. Soms zie je na enkele dagen al de eerste schimmels verschijnen, soms duurt het wel een maand. Dat kan aan allerlei factoren liggen. Zie je na 2 maanden nog helemaal niks gebeuren? Begin dan opnieuw.
Het maakt niet uit of de koffiedrab die je gebruikt afkomstig is van koffie uit een filter, koffiepad of percolator. Als je tijdens het koffiezetten maar zo schoon mogelijk te werk bent gegaan. De oesterzwammen mogen namelijk niet in aanraking komen met ongewenste bacteriën en dat begint al bij de bron: de koffiedrab.
Oesterzwammenbroed kun je online kopen, bijvoorbeeld via www.rotterzwam.nl. Je kunt het broed ook krijgen via iemand die zelf al begonnen is met het kweken van oesterzwammen.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
De Clever Dripper 500ml Large is de grote variant. Geschikt voor 2 - 4 kopjes. Een van de eenvoudigste zetmethodes. In grijs, sepia of transparante kleur.
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De allernieuwste versie van de AeroPress; de AeroPress Clear. Dezelfde gepatenteerde techniek, nu in een kristalhelder transparant jasje.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
Sage The Barista Express is de eerste koffiemachine van Sage met ingebouwde bonenmaler, dosering en extractie. Perfect voor beginners en experts.
De 1Zpresso X-Pro S is het instapmodel handmolen van 1Zpresso die geschikt is voor zowel filter als espresso. Een prima molen voor de beginnende thuisbarista.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
