Voor geen enkele koffie ter wereld betaal je zoveel als voor de Kopi Luwak. Deze koffiesoort, afkomstig uit Indonesië, kost maar liefst tussen de € 90,- en € 550,- per 500 gram. Wil je ergens een kopje Kopi Luwak drinken? Dan leg je al gauw gemiddeld € 10,- neer. Je moet er gewoon bijna voor sparen, wil je deze koffie een keertje proeven!
Waar komen die hoge prijzen toch vandaan? Niet van de exclusiviteit van de koffiebes, want Kopi Luwak-koffie wordt ‘gewoon’ gemaakt van robusta- of arabicabonen. Nee, wat de Kopi Luwak de duurste koffie ter wereld maakt, is het productieproces dat bij deze koffie hoort. Dat productieproces is bijzonder, maar heeft helaas ook een hele negatieve kant. Een kant waarvan we vinden dat je op de hoogte moet zijn, voordat je besluit om deze koffie wel of niet te gaan proeven. Daarom in dit blog: het verhaal achter Kopi Luwak, de duurste en misschien wel meest omstreden koffie ter wereld.
Onlosmakelijk verbonden met Kopi Luwak-koffie is de civetkat. De naam van dit beest leidt terug naar de naam van de koffie, want Kopi is Indonesisch voor ‘koffie’ en Luwak betekent ‘civetkat’. Niet voor niets wordt Kopi Luwak-koffie ook vaak civetkoffie genoemd.
Met name de spijsvertering van de civetkat speelt een grote rol in het productieproces van Kopi Luwak-koffie. De kat eet namelijk de rauwe koffiebessen op die op plantages worden verbouwd. Het vruchtvlees van de koffiebessen wordt verteerd, maar de pitten blijven intact. Die overgebleven, intacte pitten passeren het maag-darmkanaal van de kat en vinden tot slot hun weg naar buiten. Koffieboeren halen de pitten uit de ontlasting van het beest, waarna deze gewassen en gedroogd worden en van hun schil worden ontdaan. De pitten worden vervolgens lichtjes geroosterd en verwerkt tot Kopi Luwak-koffie.
Kopi luwak or civet coffee, Coffee beans excreted by the civet.
Veel mensen vinden de smaak van Kopi Luwak-koffie heel bijzonder. Een goede balans tussen fris en zoet, mild en complexe aroma’s zijn termen die vaak gebruikt worden om de smaak van Kopi Luwak-koffie te omschrijven. De koffie wordt ook erg gewaardeerd omdat deze – in vergelijking met veel andere koffiesoorten – niet zo bitter en zuur is.
De bijzondere smaak van de Kopi Luwak-koffie heeft verschillende oorzaken:
Wat echter misschien wel de belangrijkste factoren zijn die de koffiesmaak beïnvloeden, zijn de gezondheid, conditie en gemoedstoestand van de civetkat. Is het stresslevel van de civetkat hoog, dan heeft dit direct effect op de smaak van de bonen. En het trieste is: er zijn helaas veel civetkatten die in hele stressvolle situaties leven. Teveel, als je het ons vraagt.
Zo komen we aan bij de negatieve kant van Kopi Luwak- of civetkoffie, de duurste koffie ter wereld. Achter de productie van deze koffie gaat namelijk veel dierenleed schuil. Er zijn een hoop civetkatten die in gevangenschap worden gehouden, en dat in de meest erbarmelijke omstandigheden. Onderzoekers van de Universiteit van Oxford ontdekten dat de beesten vaak in kleine kooitjes moeten zien te overleven. 24 uur per dag, op vloeren met vlijmscherpe rasters die zweren en schaafwonden veroorzaken. De kooien zijn bovendien ontzettend smerig. Ze worden nauwelijks schoongemaakt. Dat betekent dat veel civetkatten uren in hun eigen urine en uitwerpselen liggen.
En dat niet alleen. Omdat de gevangengehouden civetkatten puur voor de productie van Kopi Luwak-koffie worden ‘gebruikt’, eten ze vrijwel alleen nog maar koffiebessen. Geen fruit, insecten en reptielen, oftewel: dat wat ze normaal gesproken in vrijheid eten. Veel van de gekooide civetkatten zijn daarom ontzettend dun. Andere katten zijn juist weer te dik, omdat ze zich nauwelijks kunnen bewegen in hun kleine kooitjes. Kortom, de gezondheid en conditie van deze civetkatten laat te wensen over – en daar kunnen ze zelf niks aan doen.
Nog een triest feit: veel gevangengehouden civetkatten verwonden zichzelf, puur vanwege de stress. Ze zitten alleen opgesloten in hun kooi en kunnen geen contact maken met andere soortgenoten. Daarnaast kunnen ze zich overdag niet terugtrekken, en dat is wat deze nachtdieren wél horen te doen. In plaats daarvan worden ze overdag continu blootgesteld aan licht en geluid van mensen en verkeer.
De koffieboeren weten gewoon niet hoe ze goed voor deze dieren moeten zorgen. Dat blijkt uit alles. Er zijn genoeg foto’s en filmpjes waarop je ziet hoe de civetkatten gestrest op en neer lopen in hun kooitjes, soms op maar één vierkante meter, met niks anders dan een bak koffiebessen voor hun neus. En het ironische is nog: die bijzondere smaak waar we het eerder over hadden, proef je helemaal niet zo sterk terug in Kopi Luwak-koffie die afkomstig is van deze gevangengehouden civetkatten. Voornamelijk omdat hun extreme stress van invloed is op hun spijsvertering, maar ook omdat ze vaak helemaal geen goede kwaliteit koffiebessen voorgeschoteld krijgen van de boeren. Ruimte om zelf in het wild op zoek te gaan naar de beste koffiebessen krijgen ze immers niet.
Niet álle Kopi Luwak-koffie wordt geproduceerd met gestreste, gevangengehouden civetkatten in de hoofdrol. Er zijn ook ladingen koffie van koffiebonen die door het spijsverteringskanaal gingen van wilde civetkatten. Deze katten leven in vrijheid, hebben veel minder stress en toegang tot voedzaam eten, zoals fruit en insecten. Omdat de uitwerpselen met intacte pitten ontzettend moeilijk te vinden zijn, is Kopi Luwak-koffie van wilde civetkatten nóg exclusiever dan die van gevangengehouden civetkatten. Per jaar wordt er slechts 200 tot 250 kilo Kopi Luwak-koffie geproduceerd die van wilde civetkatten afkomt. Je raadt het vast al: dat zie je terug in de prijs. Er bestaat een variant van wilde Vietnamese civetkatten die maar liefst 6600 dollar per kilo kost (!).
Kopi Luwak-koffie van wilde civetkatten is natuurlijk een diervriendelijkere keuze dan koffie van gevangengehouden civetkatten. Toch is het moeilijk te achterhalen of jouw Kopi Luwak-koffie écht van vrije civetkatten afkomt. Veel ladingen Kopi Luwak-koffie bevatten een ‘Wild-sourced’-label, wat suggereert dat de koffie geproduceerd is door katten die in het wild leven. Maar vaak is niets minder waar. De PETA en BBC ontdekten namelijk dat koffies met dergelijke labels vaak alsnog afkomstig zijn van boerderijen met gevangengehouden civetkatten. Laat je hier dus niet door misleiden.
Asian Palm Civet produces Kopi luwak, Bali, Indonesia
Kopi Luwak-koffie of civetkoffie is voor veel koffiedrinkers aantrekkelijk vanwege het exclusieve karakter. Er is wereldwijd niet veel van deze koffie beschikbaar, waardoor je er niet zo makkelijk aan kunt komen. En wat moeilijk verkrijgbaar is, wil men hebben. Daarnaast vinden veel mensen het productieproces van Kopi Luwak-koffie heel interessant. Je drinkt immers niet elke dag koffie van bonen die het maag-darmkanaal van de civetkat hebben doorgereisd! Omdat er een grote vraag is naar Kopi Luwak-koffie, maar weinig aanbod, is de prijs van deze koffie zo hoog. Precies dat maakt deze koffie één van de duurste ter wereld.
Hoewel het om bovenstaande redenen heel verleidelijk klinkt om Kopi Luwak-koffie te drinken, raden we het je toch af. En dat heeft alles te maken met het vele dierenleed dat schuilgaat achter de productie van deze koffie. Het grootste deel van de Kopi Luwak-koffie op de markt is afkomstig van gevangengehouden civetkatten, die in verschrikkelijke omstandigheden leven. Deze katten zijn enorm gestrest. Koffie met zo’n achtergrondverhaal moet je niet willen drinken. Zelfs Tony Wild, de man die jaren geleden Kopi Luwak-koffie introduceerde, vindt dat er zo snel mogelijk een eind moet komen aan dit dierenleed. Daar sluiten wij ons compleet bij aan.
(Oh, en mocht je tóch nog niet helemaal overtuigd zijn om Kopi Luwak-koffie te laten staan… Veel koffiecritici zijn helemaal niet zo onder de indruk van de smaak van deze koffie. ‘Niet beter dan andere koffie’ en ‘Niet zo goed’ zijn bekende uitspraken bij professionele smaaktesten. De Specialty Coffee Association of America (SCAA) concludeert zelfs dat Kopi Luwak-koffie ‘gewoon slecht smaakt’. Kortom, voor een betere prijs kun je koffie krijgen met én een betere smaak, én zonder dierenleed. De keuze is snel gemaakt, als je het ons vraagt).
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
De Clever Dripper 500ml Large is de grootste variant. Geschikt voor 2 tot 4 kopjes. En een van de eenvoudigste zetmethodes.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
De 1Zpresso X-Pro S is het instapmodel handmolen van 1Zpresso die geschikt is voor zowel filter als espresso. Een prima molen voor de beginnende thuisbarista.
Dat wil jij toch ook? Lekker makkelijk! Twee keer per maand onze nieuwsbrief in je inbox. Met tips voor nieuwe koffiebars, exclusieve winacties en de lekkerste koffie recepten.
