Bij het lezen van de titel denk je misschien: ‘Groene koffie?! Mijn koffie is altijd donkerbruin of zwart van kleur!’ Dat klopt ook, omdat je waarschijnlijk – net als de meeste andere koffieliefhebbers – koffie van gebrande koffiebonen drinkt. Maar voordat koffiebonen geroosterd worden, hebben ze een groene kleur. Wat gebeurt er allemaal voordat groene koffiebonen veranderen tot drinkbare, gebrande koffie?
Koffie is een natuurproduct. Dat magische, zwarte goud dat in jouw kopje zit, was ooit een hoopje koffiebessen dat groeide aan een koffieplant. In die koffiebessen zitten groene koffiebonen, en die koffiebonen worden uiteindelijk gebrand en vermalen tot koffie. We leggen het proces van koffieplant tot koffieboon aan je uit.
Koffieplanten vind je op plantages in landen die de perfecte omstandigheden bieden voor de plant om te groeien. De grootste koffielanden zijn Brazilië, Vietnam, Indonesië en Colombia. Brazilië is koploper: in 2021 produceerde dit land maar liefst 2.592.000 ton (!) koffie. Met dit cijfer laat het de nummer 2, Vietnam, vrij ver achter zich. In dit Aziatische land werd in 2021 1.650.000 ton koffie geproduceerd. Alsnog een enorme hoeveelheid natuurlijk!
De koffieplant groeit goed in een tropisch klimaat, op een heuvelachtige grond, in de schaduw en omgeven door natuurlijke mist en wolken. Een gebalanceerde temperatuur is belangrijk. Welke temperatuur het best is voor de groei van de koffieplant, is afhankelijk van het type koffieboon dat de plant produceert. Zo is de ideale temperatuur voor arabicabonen tussen de 15 en 24 graden Celsius en voor robustabonen tussen de 24 en 30 graden Celsius. Eenmaal groeiende duurt het ongeveer 4 tot 5 jaar voordat de eerste koffiebessen aan de koffieplant verschijnen.
Zodra de eerste koffiebessen aan de koffieplant groeien, begint de volgende fase van het koffieproductieproces. Ook nu gaat er weer behoorlijk wat tijd overheen voordat de koffieboer actie onderneemt: pas na 8 tot 12 maanden zijn koffiebessen rijp en plukbaar. Geduld is dus vereist! En dat geldt niet alleen voor de groei van de bes zelf. Eenmaal rijp worden de koffiebessen één voor één met de hand geplukt. Daardoor kan de koffieboer met eigen ogen de perfect rode koffiebessen eruit pikken en takjes, ongedierte en modder ontwijken. Cruciaal als de koffieboer uiteindelijk koffie van de beste kwaliteit wil opleveren. Je ziet: koffie maken is een behoorlijk arbeidsintensief proces.
Nadat de koffiebessen geplukt zijn, worden ze ontdaan van hun vruchtvlees. De kern van de koffiebes komt dan tevoorschijn: de groene koffieboon. Koffieboeren kunnen koffiebessen op 2 manieren van hun vruchtvlees ontdoen. De eerste methode is de ‘washed’ methode, waarbij de bessen in een grote bak met water worden gestopt. De onrijpe bessen blijven drijven, terwijl de rijpe bessen naar de bodem zakken. Alle rijpe bessen worden vervolgens in een machine gedaan, ontdaan van hun schil en schoongespoeld. De groene koffiebonen en de schillen blijven hierna 1 á 2 dagen in hetzelfde water liggen, waarna ze van elkaar worden gescheiden en de bonen worden gedroogd. De tweede methode is de ‘unwashed’ methode. Zoals de naam al doet vermoeden, worden de koffiebessen bij deze methode niet gewassen. In tegenstelling daarvan legt de koffieboer de bessen in de zon te drogen. Eenmaal opgedroogd worden de koffiebonen uit de koffiebessen – die er inmiddels uitzien als rozijntjes – geperst.
Nu vraag je je wellicht af: hebben deze methodes invloed op de smaak van de koffieboon? Ja, dat hebben ze. ‘Washed’ koffiebonen hebben een milde, maar consequente smaak. Fruitige en lichtzure smaaktonen worden ook wel eens geproefd. ‘Unwashed’ koffiebonen daarentegen hebben een zoeter, complexer en diverser smaakpatroon. Leuk om op te letten als je koffiebonen inslaat!
We komen steeds dichterbij het grote doel: het zwarte goud. In de volgende fase transformeren de groene koffiebonen uit de koffiebessen tot gebrande, donkere koffiebonen. Door het branden krijgen de bonen het heerlijke koffiearoma waar we allemaal zo van houden.
Allereerst worden de groene koffiebonen op grootte gesorteerd. De grootte is van invloed op de kwaliteit: hoe groter de boon, hoe beter de kwaliteit. Te kleine koffiebonen worden dus uit de batch gehaald.
Hierna kan het branden van de bonen beginnen. Er zijn 2 ‘basisbrandmethodes’: de snelbrand-methode en de traditionele methode.
De snelbrand-methode is een methode die vooral op industrieel niveau wordt ingezet door grotere producenten. Deze methode zorgt ervoor dat zij op snelle en vrij makkelijke wijze grote hoeveelheden koffie kunnen produceren. Perfect voor hun specialisme: massaproductie! Snelbranden gaat als volgt: de koffiebonen gaan voor een zeer korte periode, namelijk 2 tot 10 minuten, door een brandtrommel met hele hete lucht. Dat gebeurt op een transportband. Dit proces herhaalt zich continu met een nieuwe lading groene koffiebonen.
De traditionele methode is, in vergelijking met de snelbrand-methode, niet gericht op massaproductie. Je kunt er wel steeds een specifieke lading groene koffiebonen mee branden. De koffiebonen gaan in een grote trommel die om zijn as draait. Tijdens het draaien wordt er hete lucht van buitenaf de trommel in geblazen. Doordat de koffiebonen door het draaien continu in beweging zijn, werkt de hitte (met een temperatuur tussen de 100 en 220 graden Celsius) heel gelijkmatig op ze in.
Wat gebeurt er tijdens de traditionele brandmethode precies met de groene koffiebonen? De hitte zorgt voor een enorme druk op de bonen, waardoor deze uiteindelijk open ‘krakken’. In de koffiebonen zitten suikers en oliën. Het branden zorgt ervoor dat de suikers in de bonen karamelliseren en dat de oliën langzaam vrijkomen. Dit proces laat de koffiebonen verkleuren van groen naar bruin. Het is van groot belang dat de brander het proces heel goed in de gaten houdt: te lang branden is negatief van invloed op de smaak en kwaliteit van de koffie. Je kunt uitgaan van de volgende uitkomsten:
Na het branden behoudt een deel van de bonenopbrengst z’n vorm en een deel wordt vermalen. De koffiebonen worden vervolgens vacuüm verpakt en dan… in de verkoop! Zo transformeren groene, geurloze koffiebonen uiteindelijk tot de heerlijk geurende, aromatische koffie waar jij elke dag zo naar snakt.
Het klinkt je misschien raar in de oren, maar eigenlijk is het heel logisch: ook groene, ongebrande koffiebonen kun je vermalen tot koffie. En ja, dat kun je dus ook drinken! Dat is zelfs best gezond. Er zitten veel antioxidanten, ontstekingsremmers en vitamine E in. Ook werkt groene koffie bloeddrukverlagend en draagt het bij aan een stabiele bloedsuikerspiegel. Er wordt bovendien beweerd dat het drinken van groene koffie helpt bij het afvallen, maar daar is nog niet veel wetenschappelijk bewijs voor.
Of groene koffie nou echt zo lekker is, ligt aan je eigen smaak. Het mist in ieder geval de intense, sterke, aromatische smaak die koffie van gebrande koffiebonen wel heeft. In plaats daarvan zul je vooral een zurige, frisse smaak proeven. Zou jij wel eens groene koffie willen proberen?
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
De Clever Dripper 500ml Large is de grootste variant. Geschikt voor 2 tot 4 kopjes. En een van de eenvoudigste zetmethodes.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
Dat wil jij toch ook? Lekker makkelijk! Twee keer per maand onze nieuwsbrief in je inbox. Met tips voor nieuwe koffiebars, exclusieve winacties en de lekkerste koffie recepten.
