Het maakt niet uit wat voor koffie je drinkt, espresso of filter, je hebt gemalen koffiebonen nodig. Het malen van koffie is zowat het allerbelangrijkste element voor het zetten van jouw perfecte bakkie koffie. Maar hoe bepaal je de maalgraad van een koffie?
In dit artikel wordt er uitgelegd waar je allemaal op moet letten tijdens het malen van koffie en extra fun tips die je helpen bij het zetten van jouw god shot!
De juiste maalgraad is essenteel voor een kopje koffie. Ook al heb je de allerbeste koffiebonen en de duurste apparaten voor je dagelijkse shotje cafeïne, je slaat de plank volledig mis als je niet weet hoe de maalgraad werkt.
Het malen van koffie is niks meer dan het breken van koffiebonen in fijne deeltjes.
Elke bereiding van koffie vraagt om een andere maling. Waarom dan? Dit heeft te maken met de extractietijd. Een espresso is sneller gezet dan een V60 filterkoffie. De maalgraad bepaalt namelijk hoeveel tijd het water nodig heeft om zich te mengen met de fijne deeltjes van de koffie. En dat heeft weer invloed op de aroma’s die vrijkomen en uiteindelijk de smaak van een kopje koffie.
Je hebt een fijne en een grove maling voor verschillende zetmethode. De fijnheid van de maling wordt ook wel de korrelverdeling genoemd. Denk bijvoorbeeld eens aan grof zout, poedersuiker, fijnzout en bloem. De korrelverdeling vormt de basis van je koffie recept waarmee je kunt variëren om het gewenste resultaat te behalen. Een fijne maling zorgt voor meer contact met het water dan met een grove maling. Ook zullen de bestanddelen van de koffie sneller oplossen bij een fijne maling dan bij een grove maling.
Een handig voorbeeld om het te visualiseren:
Je hebt twee trechters. De ene trechter is gevuld met kiezelstenen en de andere gevuld met zand. Vul beide trechters met water en bedenk wat het water gaat doen. Zal het water bij de kiezelstenen snel of langzaam door de trechter stromen? Het antwoord is snel, omdat er veel ruimte tussen de stenen zit. Het water zal altijd zijn weg vinden met de minste weerstand. In de trechter met zand zal het water er veel langer over doen, omdat er minder ruimte zit tussen de zandkorrels dan bij de kiezelstenen.
Dit voorbeeld kun je altijd toepassen als je de juiste extractietijd wilt bepalen. Gebruik je grof gemalen koffie, dan is je extractietijd korter. Gebruik je fijn gemalen koffie, dan is je extractietijd langer. Een extractie bepaalt de hoeveelheid stoffen die uit de koffie wordt onttrokken. Hoe meer extractie, hoe meer opgeloste deeltjes, hoe meer smaken in je kopje koffie.
Welke maalgraad het beste is voor je kopje koffie hangt af van heel veel verschillende dingen. Dit zijn de belangrijkste factoren waarmee je rekening dient te houden als je op zoek bent naar de perfecte maalgraad:
De zetmethode die je kiest bepaalt de doorlooptijd en de hoeveelheid water die je gebruikt. Bij een filterzetmethode druppelt het water langzamer door de gemalen koffie, terwijl bij een espresso in een korte tijd het water door de koffie wordt geperst. Voor filter koffie heb je een grovere maling nodig en voor espresso heb je een fijne maling nodig.
Espresso
Espresso heeft een fijne maling nodig omdat de doorlooptijd kort is. In ongeveer 30 seconden wordt het water, door de druk van de koffiemachine, door de koffie geperst. Een fijne maling zorgt ervoor de de koffiedeeltjes sneller oplost en de smaken terecht komen in je kopje koffie.
Wist je dat barista’s een paar keer per dag de koffie maalgraad bijstellen? Dit komt omdat de doorlooptijd veranderd naarmate de temperatuur en de luchtvochtigheid veranderd.
Filterkoffie
Filterkoffie is altijd grover gemalen dan bij een espresso. Dit komt puur door de langere extractietijd. Een filterkoffietje is namelijk niet klaar binnen 30 seconden, maar kan gemakkelijk 4 minuten duren.
Een coldbrew en french press hebben een vrij grove maling nodig. Coldbrew omdat je hem héél lang moet laten extraheren vanwege het koude water. French press heeft een ‘lastige’ filterhouder. Als je te fijn zou malen, verstopt de filter en wordt je drankje troebel. En een french press heeft toch wel zo’n 6 minuten nodig.
V60, Kalita, Chemex, Aeropress en Clever Dripper kun je best mee variëren. Het gaat van medium fijn naar medium grof. Het is bij deze zetmethodes ook altijd handig om na te denken wat de eigenschappen zijn van een koffieboon en op basis daarvan je zetmethode te kiezen. Heeft een koffievariëteit veel oliën? Dan kies ik altijd voor Chemex. Komt een koffie uit een van de Afrikaanse landen, kies ik meestal voor V60.
Vind je de koffie te zuur, dan maal je fijner. Te bitter, dan maal je iets grover.
| MALING | ZETMETHODE |
| Extra grof | Cold brew |
| Grof | French Press, perculator, cupping |
| Medium grof | Chemex |
| Medium | Moccamaster, Aeropress |
| Medium fijn | V60, Kalita, Syphon |
| Fijn | Espresso |
| Extra fijn | Ibrik |
De eigenschappen en de kenmerken van een koffieboon kunnen je helpen bij het kiezen van een juiste maalgraad. Zo kan er al een groot verschil zitten in landen. Komt je koffie uit Afrikaanse landen? Deze koffie hebben vaak een volle body die wordt versterkt met een sterke zoetheid. Om die mooie fruitige en bloemige smaken eruit te halen is het slim om de koffie iets grover te malen.
De verwerkingsmethode die is toegepast door de koffieproducers heeft ook invloed op de smaak van je koffie. Zo zal een washed koffie moeilijker zijn om de perfecte maalgraad te vinden dan een uitgesproken natural.
Koffie branden is per koffiebrander, per ruimte, per dag, per batch, per persoon anders. Er kan altijd iets gebeuren met een roast van de koffiebrander. Over het algemeen zijn er drie verschillende ‘roasts’: filter, omni, espresso. Het klinkt misschien een beetje overbodig, maar koop de koffie die past bij je zetmethode. Probeer bijvoorbeeld geen filterkoffie te zetten met een espresso roast en andersom. Je gaat het zeker te bitter vinden smaken. Voor omni kun je het allebei gebruiken.
Tips:
Koffie komt er in allerlei soorten en maten. De meeste koffiedrinkers drukken op een knopje van de koffiemachine en binnen 1 minuut is je koffie klaar. De koffie is al gemalen, zoals bij capsules of pads, of het is een automatische koffiebonenapparaat. Natuurlijk niks mis mee…uh wacht jawel, eigenlijk is hier ALLES mis mee! Een koffiemolen is een vereiste voor een uitzonderlijk kopje koffie! Dit zijn de twee redenen waarom je het beste kunt investeren in een koffiemolen:
Gemalen koffie blijft niet lang vers. Wanneer koffie gemalen wordt komt er CO₂ vrij en gaan de aromatische oliën in de koffie oxideren. Hierdoor blijft gemalen koffie maar een paar uur vers. De fijnheid van de maling is een basis waarmee je kunt variëren om het gewenste resultaat te halen. Koffie malen doe je het beste met een elektrische molen of een handmolen. Wil jij weten welke koffiemolen het beste bij je past? Lees dan dit artikel.
PS: Voor nu gaan we ervan uit dat je al een koffiemolen hebt geïnvesteerd. Zo niet. KOPEN! 🙂
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
De Clever Dripper 500ml Large is de grootste variant. Geschikt voor 2 tot 4 kopjes. En een van de eenvoudigste zetmethodes.
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De 1Zpresso X-Pro S is het instapmodel handmolen van 1Zpresso die geschikt is voor zowel filter als espresso. Een prima molen voor de beginnende thuisbarista.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
Dat wil jij toch ook? Lekker makkelijk! Twee keer per maand onze nieuwsbrief in je inbox. Met tips voor nieuwe koffiebars, exclusieve winacties en de lekkerste koffie recepten.
