Voor echte koffieliefhebbers is het drinken van koffie misschien wel net zo normaal als het drinken van water. Niet dat we er niet van genieten, integendeel zelfs, maar het is een gewoonte waar we nu eenmaal heel vertrouwd mee zijn. Denk je er bijvoorbeeld eigenlijk wel eens over na wat er allemaal gebeurt vóórdat jouw koffie in je kopje belandt?
En nee, dan hebben we het niet over het aanzetten van het koffiezetapparaat, maar echt over het complete verloop van koffiebes tot koffiekop. Een super interessant en indrukwekkend proces, en als je eenmaal doorhebt hoe dat gaat, dan weten we zeker dat je dat lekkere zwarte goedje alleen nog maar meer gaat waarderen.
We beginnen gelijk met een bijzonder feitje. Want wist je dat een koffieplant er maar liefst drie tot vijf jaar over doet om haar eerste besjes te ontwikkelen? Drie tot vijf jaar… dat is echt een hele lange tijd. We zeiden al: het is een behoorlijk indrukwekkend proces. En het vereist (zoals je misschien al snapte) best wel wat geduld.
Zodra het zaadje geplant is, duurt het ongeveer drie tot vier weken voordat deze gaat ontkiemen. Er ontstaan dan voor het eerst kleine worteltjes onder de grond. Na weer drie tot vier weken komt het steeltje tevoorschijn. Deze steekt boven de grond uit en is van boven bedekt met pergamino, een harde schil. Tien tot twaalf weken later valt deze schil eraf. Er komen vervolgens langzaam donkergroene blaadjes aan de steel tevoorschijn, die in een soort gespiegelde paren uitbloeien.
Leuk om te weten: koffiezaadjes moeten snel gezaaid worden. Hoe langer men daarmee wacht, hoe meer kiemvermogen het zaadje verliest. Duurt het langer dan drie maanden voordat de zaadjes geplant worden? Dan gaat het kiemvermogen al met 25% achteruit. Bij vijftien maanden is het kiemvermogen van de zaadjes zelfs helemaal verdwenen en kun je er eigenlijk niets meer mee.
Verschillende stadia na het ontkiemen van een koffieplant
Vanaf het moment dat de eerste donkergroene blaadjes uitkomen, duurt het dus nog drie tot vijf jaar voordat de eerste koffiebesjes verschijnen. Het kost de besjes dan nog ongeveer zes tot negen (meestal ongeveer acht) maanden de tijd voordat ze volgroeid zijn en geoogst kunnen worden. De kleur van de koffiebesjes verandert in deze periode langzaam van groen naar rood.
Koffieplanten groeien en bloeien het best na regentijd. Als de eerste regen van de regenperiode uitblijft, dan zullen de bessen minder snel rijpen. Het gevolg is dat de bessen niet even rijp zijn, en dat er dus een mix van rode en groene bessen aan de plant zal zitten. Daarom gebeurt het plukken van de koffiebessen vaak met de hand. Soms worden ook alle bessen aan de planten in een grote bak met water gedaan, waarna de rijpe koffiebessen zullen zinken en de onrijpe koffiebessen blijven drijven. De onrijpe bessen worden vervolgens gescheiden van de rijpe bessen.
Leuk om te weten: koffieplanten groeien het best op plekken rond de evenaar. Daar is het namelijk lekker warm, regenachtig en wat hoger gelegen: perfecte omstandigheden voor vruchtbare grond. Je vindt de Arabica bonen bijvoorbeeld in landen als Kenia, Colombia, Ethiopië, Peru, Costa Rica en Panama, terwijl je de Robusta bonen tegenkomt in landen als Thailand, Vietnam en India. Koffiebonen komen dus niet uit Italië – in tegenstelling tot wat veel mensen denken 🤯.
De koffiegordel: hier komt koffie écht vandaan
Lees ook:
Als de rijpe bessen geselecteerd zijn, dan worden ze onder water door een rooster heen geperst. Zo wordt het vruchtvlees van de bessen verwijderd. De koffiebessen gaan hierna in een machine, die de besjes verder borstelt totdat al het vruchtvlees is verwijderd. De zaadjes die overblijven, zijn de koffiebonen.
Eenmaal uit de machine worden de bonen op een grote tafel of op de grond gelegd, zodat ze kunnen drogen in de zon. Om de paar uur worden de bonen flink door elkaar geschud. Dat zorgt ervoor dat de bonen aan alle kanten goed kunnen drogen. Om tijd te besparen, worden de koffiebonen soms ook gedroogd in grote, speciale ovens. Het is al met al een best nauwkeurig werkje, want de koffiebonen mogen uiteindelijk ook weer niet té droog worden.
Leuk om te weten: er zijn verschillende soorten verwerkingsmethodes van koffie, namelijk de ongewassen, de gewassen en de halfgewassen methode. Deze methodes hebben allemaal veel invloed op het uiteindelijke smaakprofiel van de koffieboon.
Koffie die droogt in de zon op ‘African Raised Beds’
Lees ook:
Zodra de bonen droog zijn, worden ze nog een keer goed geborsteld. Hierdoor gaan de allerlaatste ongewenste laagjes van de bonen af. De koffiebonen worden vervolgens zorgvuldig geselecteerd op basis van kwaliteit. Sommige machinaal, sommige handmatig. Met name specialty coffee wordt doorgaans handmatig geselecteerd, zodat echt alleen de perfecte boontjes overblijven. Goedkopere koffiebonen worden machinaal geselecteerd, vooral om de kosten te drukken. Deze koffiebonen worden meestal verkocht voor ‘blends’ of belanden in de verpakkingen die je in de supermarkt aantreft.
Lees ook:
Als laatste stap in het proces van koffiebes tot koffiekopje, worden de groene bonen geroosterd door een koffiebrander. Dat gebeurt in een soort grote ‘oven’ die de koffiebonen gelijkmatig opwarmt. Dit proces zorgt voor de kenmerkende geuren, smaken en kleur van de koffie. Hoe langer een koffieboon wordt geroosterd, hoe donkerder deze wordt. Ook zul je merken dat de smaak wat wranger, assiger en meer ‘verbrand’ zal zijn. Dit is vaak die typische bittere koffiesmaak. Een goede specialty coffee roaster zal zover meestal niet gaan en brandt de koffiebonen vaak lichter. Deze lichtere branding zorgt voor meer acidische (= zure), zoete en florale smaken. Hierna zijn de bonen klaar voor distributie. Een deel zal ongemalen verpakt worden, terwijl ook een deel gemalen wordt en soms zelfs vacuüm wordt verpakt. De bonen zullen daarna aan winkels, cafés en restaurants worden geleverd. Veel koffiebranders verkopen hun koffie natuurlijk ook in de branderij of in hun eigen koffiebar.
En dan… wordt er eindelijk écht koffie van gemaakt! Dat kan in een luxe elektrisch koffiezetapparaat, maar ook met behulp van een percolator. Of met een Aeropress. Of met een Hario V60. Het is maar net over welk apparaat of welke zetmethode jij (of jouw favoriete koffietentje) beschikt en waar je zin in hebt. Hoe dan ook, je weet nu wat er allemaal moet gebeuren voordat jij van jouw kopje koffie kunt genieten. Dat is nogal wat, toch? Wij vinden het in ieder geval een bijzonder mooi proces en genieten daardoor met nóg meer bewondering van onze kop koffie. Elke keer weer!
Lees ook:
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
De allernieuwste versie van de AeroPress; de AeroPress Clear. Dezelfde gepatenteerde techniek, nu in een kristalhelder transparant jasje.
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De 1Zpresso X-Pro S is het instapmodel handmolen van 1Zpresso die geschikt is voor zowel filter als espresso. Een prima molen voor de beginnende thuisbarista.
De Clever Dripper 500ml Large is de grote variant. Geschikt voor 2 - 4 kopjes. Een van de eenvoudigste zetmethodes. In grijs, sepia of transparante kleur.
Sage The Barista Express is de eerste koffiemachine van Sage met ingebouwde bonenmaler, dosering en extractie. Perfect voor beginners en experts.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
