Mocht je het nog niet doorhebben: wij houden van koffie. Het smaakt fantastisch, maakt ons wakker, zorgt voor een geweldige focus en bezorgt ons elke dag weer een ultiem genietmomentje. En, zoals we uit het Nationaal Koffie & Thee Onderzoek mogen geloven: wij zijn niet de enigen die er zo gek op zijn. Maar liefst 79% van alle Nederlanders is een koffiedrinker, waarvan 66% dagelijks van dit drankje geniet. Wist je dat we in 2019 met z’n allen maar liefst 20 miljoen kopjes koffie per dag dronken? Per dag, ja. Dat zijn een hoop zwembaden vol met zwart goud.
Over de lekkere smaak en fijne bijwerkingen van koffie zijn we het dus allemaal wel eens. Maar wat weten we eigenlijk van koffie in combinatie met onze gezondheid? Kunnen we elke dag zorgeloos van ons lievelingsdrankje genieten, zonder dat dit negatieve gevolgen voor ons heeft? Wij gingen op onderzoek uit en kwamen tot verrassende conclusies.
Laten we meteen positief beginnen. Want ja, er zitten (gelukkig) een hoop gezondheidsvoordelen aan koffie. Sterker nog: wist je dat zwarte koffie gewoon in de Schijf van Vijf van Het Voedingscentrum staat? Nee? Je bent niet de enige. Uit het Nationaal Koffie & Thee Onderzoek 2020 blijkt dat maar 14% van de koffiedrinkers op de hoogte is van dit feit. Hoe dan ook, het is een mooi weetje om mee te beginnen.
Dan de daadwerkelijke gezondheidsvoordelen van koffie. Dat zijn er volgens Het Voedingscentrum best wel wat. Zo blijkt bijvoorbeeld dat het drinken van twee tot vier koppen koffie per dag het risico op hartziekten met 10% verlaagt, net als het risico op een beroerte. En ook dat mensen die vijf koppen koffie per dag drinken, 30% minder risico lopen op diabetes type 2 in vergelijking met mensen die helemaal geen koffie drinken. Daarnaast tonen meerdere wetenschappelijke onderzoeken aan dat regelmatig koffiedrinken:
Kortom, mooie bevindingen waar wij blij van worden.
Ja, er zitten behoorlijk wat goede voedingsstoffen in koffie. Zo krijg je met een grote mok koffie al 11% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B2 binnen. Ook vitamine B5, B1 en B3, magnesium, kalium, foliumzuur en fosfor vind je terug in jouw bakkie, net als een hoop antioxidanten. Al deze voedingsstoffen hebben een positief effect op je gezondheid.
Er zitten wat minder gezonde stoffen in koffie, maar de kans dat deze stoffen echt schadelijk voor je zijn, is ontzettend klein. De hoeveelheid waarin deze stofjes vrijkomen, ligt bijvoorbeeld aan de manier waarop de koffie gezet is, hoe goed de koffie gefilterd is, welke koffiebonen gebrand worden en de soort koffie. Ook meldt Het Voedingscentrum dat de gemiddelde hoeveelheid koffie die wij Nederlanders drinken, het onwaarschijnlijk maakt dat deze stoffen schadelijk voor ons zullen zijn.
Het gaat in dit geval om twee stoffen: acrylamide en cafestol.
Je kunt op basis van deze informatie dus een aantal bewustere keuzes maken, zoals je keuze voor koffiebonen en de keuze om je koffie goed te filteren. Maar er is geen reden tot zorgen: je kunt jouw koffie in het algemeen gewoon veilig blijven drinken.
Het bekendste stofje in koffie is ongetwijfeld cafeïne. Dit is ook gelijk het stofje dat de meeste gezondheidseffecten geeft, zowel positief als negatief. De positieve effecten van cafeïne merk je waarschijnlijk elke keer dat je koffie drinkt – en zullen dus niet verrassend zijn. Cafeïne maakt je geconcentreerder, alerter en energieker, zorgt voor een minder vermoeid gevoel en laat je ontspannen. Niet gek dus dat je in de vroege ochtend het liefst direct je koffiezetapparaat aanzet.
De negatieve gezondheidseffecten van cafeïne heb je waarschijnlijk ook al eens ervaren, bijvoorbeeld op moeizame dagen waarop je héél veel koffie nodig had. Van te veel cafeïne kun je je onder andere rusteloos voelen, prikkelbaar zijn, hoofdpijn en hartkloppingen krijgen en duizelig worden. Het kan er ook voor zorgen dat je moeilijker in slaap komt. Niet voor niets raadt Het Voedingscentrum aan om maximaal vier koppen koffie per dag te drinken.
Over koffie en de relatie met gezondheid bestaan best wel wat misverstanden. Iets dat misschien niet helemaal verrassend is, nu je weet dat maar 14% van de koffiedrinkers wist dat koffie in de Schijf van Vijf staat. We zetten de drie grootste misverstanden voor je op een rijtje.
Op de vraag of koffie in een gezonde leefstijl past, kunnen we (gelukkig) ‘ja’ antwoorden. Regelmatig koffiedrinken levert namelijk allerlei positieve gezondheidseffecten op, zoals een verminderd hoge kans op hartziekten, beroertes en depressies, een betere concentratie en een verhoogd energielevel. Zolang we het maximaal aantal koppen koffie op vier per dag houden, zoals Het Voedingscentrum ons officieel aanbeveelt, kunnen we gerust blijven genieten van ons favoriete drankje. Heb je de vier nog niet aangetikt vandaag? Schenk dan vooral lekker nog een kopje in!
Nee, koffie is niet slecht voor je gezondheid. Sterker nog, koffie staat gewoon in de Schijf van Vijf van Het Voedingscentrum. Verschillende onderzoeken laten zien dat er zelfs best wel wat gezondheidsvoordelen zitten aan het drinken van koffie, zoals een verminderde kans op depressie en een vertraging in de ontwikkeling van alzheimer. Als je je houdt aan het maximaal aanbevolen aantal koppen per dag (vier), dan draagt koffie gewoon bij aan een goede gezondheid.
Het algemene advies van Het Voedingscentrum is om maximaal vier koppen koffie per dag te drinken. Drink je er meer, dan kun je last krijgen van het teveel aan cafeïne dat je dan binnenkrijgt. Denk bijvoorbeeld aan hartkloppingen, hoofdpijn en duizeligheid.
Alles waar ‘te’ voor staat, is niet goed. Dus ook te veel koffie niet. Je drinkt te veel koffie als je dagelijks meer dan vier koppen per dag tot je neemt. De grote hoeveelheid cafeïne die je dan binnenkrijgt, kan ervoor zorgen dat je last krijgt van vervelende bijwerkingen. Dit kunnen bijvoorbeeld hartkloppen en duizeligheid zijn, maar ook hoofdpijn, prikkelbaarheid en rusteloosheid.
Er zijn meerdere onderzoeken die aantonen dat de cafeïne in koffie bijdraagt aan vetverbranding. Toch zijn er ook tegengeluiden vanuit een aantal wetenschappelijke hoeken. Zij beweren dat koffie niet direct, maar indirect bijdraagt aan afvallen. Zo zou je van de cafeïne in koffie bijvoorbeeld meer energie krijgen, waardoor je meer kunt gaan bewegen. De stimulerende werking van cafeïne zou ook sportprestaties kunnen verbeteren. En het zou er ook voor kunnen zorgen dat de after-lunchdip wegblijft, omdat je spijsvertering sneller gaat werken en je mentaal en fysiek een boost krijgt. Tel daarbij op dat een kop zwarte koffie (250 gram) maar 2 kilocalorieën bevat en we kunnen in ieder geval concluderen dat je van koffie niet zo snel zult aankomen.
Koffie brengt verschillende effecten in je lichaam teweeg. De belangrijkste effecten zijn: