Het kiezen van het juiste pak koffiebonen is een hele opgave. Net als met wijn is het vooral veel proberen en proeven. De ene koffie vind je heerlijk, terwijl je de andere het liefst door de gootsteen giet. De informatie op de verpakking van een zak koffiebonen kan je helpen met het maken van een betere keuze. Hoe je die verpakking leest, leggen we je in deze blog uit.
Het etiket van een pak koffiebonen bevat informatie over de herkomst van de koffiebonen, maar ook de kwaliteit en versheid van de koffiebonen. Er is helaas geen uniformiteit in de etiketten, dus de informatie die je op het ene pak koffiebonen vindt, vind je waarschijnlijk niet terug op een andere verpakking. Daardoor kan het soms lastig zijn een keuze te maken en verschillende koffiebonen met elkaar te vergelijken. Belangrijk om te onthouden, ten alle tijden geldt, weet je het niet, vraag het dan gewoon. Een barista of de roaster helpt je graag met het vinden van de juiste koffiebonen, die het best passen bij jouw smaak.
Een pak koffiebonen lezen
Als een koffieverpakking een etiket bevat, dan vind je daarop dus verschillende kenmerken van die koffiebonen. Hieronder leg ik per kenmerk uit wat het inhoudt, wat dat eventueel doet met smaak en waar je dus op moet letten.
Koffiebonen worden verbouwd in landen die zich bevinden in de zogenoemde koffiegordel, de strook tussen de Kreeftskeerkring en de Steenbokskeerkring. Daar is het klimaat optimaal. Het land zegt daarnaast al meteen iets over de smaak van de koffie. Traditioneel hebben bijvoorbeeld koffiebonen uit Brazilië of Colombia veel tonen chocolade en noten. In principe dus iets minder zoet en iets meer bitter, zoals veel mensen koffie kennen. Soms zie je ook uit welke streek, of plaats de koffie komt. Staan er meerdere landen op de verpakking vermeldt, dan gaat het dus niet om een single origin koffie, maar om een blend. Dat is simpelweg niets meer dan het mengen van verschillende koffiebonen, om zo tot een specifiek smaakprofiel te komen.
De naam van de product of de naam van de plantage staat ook vaak vermeld op een pak koffiebonen. Op zichzelf zegt dat niet heel veel, aangezien je waarschijnlijk niet weet waar die producent zich bevindt, of waar hij of zij uniek in is. Als je tijd hebt, zou je de naam van de producent op internet of social media op kunnen zoeken. Zo krijg je een beter beeld. Het kan ook zo zijn dat er meerdere producenten vermeld staan. In sommige landen of streken zijn de plantages van boeren bijvoorbeeld heel klein, waardoor die koffie verzameld wordt en gecombineerd verkocht wordt. Staat er één producent vernoemd, dan gaat het om een single farm of single estate koffie. Staan er meerdere producenten vermeld, dan kan het dus nog steeds een single origin zijn (afkomstig uit één land), maar géén single estate (afkomstig van één plantage).
In de Flora (plantkunde) worden soorten, geslachten en families beschreven. Zo is te herleiden waaruit bepaalde soorten en variëteiten voortkomen. In de botanische taxonomie geldt de volgende hiërarchie:
Familie > Genus > Soort > Variëteit
Op een koffieverpakking vind je meestal informatie over de soort en staat ofwel Coffea Arabica, ofwel Coffea Canephora (ook wel Robusta) vermeldt. Ook vind je informatie over de variëteit, dat is dus simpel gezegd de specifieke type koffieboon die wordt verbouwd. Hierover lees je in een ander artikel later meer.
De manier waarop een koffieboon na het oogsten wordt verwerkt, wordt het proces of verwerkingsmethode van koffie genoemd. Het proces heeft een sterke invloed op de smaak van koffie. In de regel geldt dat een gewassen koffie vaak een wat cleanere smaak heeft, dus minder intense zoete en zure tonen. Een ongewassen (of natural) koffie heeft meer uitgesproken smaken, met vaak meer zoete tonen. Daarnaast kan een koffie ook nog eens experimenteel verwerkt worden, door middel van fermentatie. Het fermentatieproces zorgt voor kenmerkende smaken, vaak omschreven als kaneel of boozy. Niet vreemd, want door de fermentatie of gisting wordt ook de alcohol in bijvoorbeeld wijn gemaakt.
Iedere koffie wordt een bepaalde hoogte verbouwd. De hoogte is vaak nodig vanwege ziektes. Net als iedere plant heeft ook de koffieplant te maken met ziektes. Hoe hoger een plant groeit, hoe kleiner de kans bestaat op ziektes als bladroest of koffiebessenziekte. Arabica koffiebonen groeien vaak op een grotere hoogte dan Robusta, simpelweg omdat Arabica minder bestand is tegen ziektes. Leuk weetje, hoe lager koffie groeit, hoe hoger het cafeïne gehalte. Dat komt omdat cafeïne natuurlijk bescherming biedt tegen ziektes.
De branddatum is de datum waarop de roaster deze batch koffiebonen heeft gebrand. In een schap zie je waarschijnlijk dezelfde koffiebonen met verschillende branddatums. Je zou denken hoe verser de koffiebonen, hoe beter ze smaken. Maar dat geldt niet altijd. Koffie kan namelijk ook te vers zijn. Brander raden meestal aan de koffie te drinken tussen de 2 en 6 weken na branddatum. Dan is de koffie op z’n best. Dat koffie te vers is, heeft te maken met een proces genaamd ontgassen. Tijdens en na het brandingsproces komt CO2 uit de koffieboon vrij, waardoor smaken en aroma’s ontwikkelen. Het ontgassen gaat dus nog door wanneer de koffiebonen verpakt worden. Daarom zie je ventielen op koffiezakken, zodat de gassen uit de verpakking kunnen ontsnappen.
Hier hoeven we niet lang bij stil te staan. Doorgaans wordt koffie verkocht in pakken van 250 gram, 500 gram of zelfs 1 kg. Wij raden aan kleine hoeveelheden te kopen, want zo blijft de koffie langer vers.
Sám met de Koffiebox Antwerpen
Naast bovenstaande kenmerken zie je ook wel eens een omschrijving van het smaakprofiel of een cupping score. Die omschrijving helpt natuurlijk met het maken van de juiste keuze, al weten we uit ervaring dat het ontzettend moeilijk is de smaken te herkennen die omschreven worden. Het geeft in ieder geval wel een richting waarop je je keuze kunt baseren.
Als laatste kom je op sommige verpakkingen een cupping score tegen, op schaal van 1 tot 100. Hoe hoger de koffie, hoe beter de kwaliteit. Koffie is pas specialty coffee met een score van 85 of hoger. Ga je dus echt voor kwaliteit, dan kies je een koffie met een zo hoog mogelijk score. Ontbreekt de score, vraag er dan naar!
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een American Cherry kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Fellow Stagg EKG is dé perfecte elektrische waterketel voor iedere (thuis)barista. Tot op de graad nauwkeurig. En in maagdelijk wit.
De 1Zpresso JX-Pro handmolen is geschikt voor zowel filterkoffie als espresso. De molen is 12.5 micron per klik af te stellen.
De Acaia Lunar, hetzelfde strakke en stijlvolle ontwerp, maar nu in een kleiner en compacter formaat. Verkrijgbaar in Zwart, Zilver of Wit.
De 1Zpresso X-Pro S is het instapmodel handmolen van 1Zpresso die geschikt is voor zowel filter als espresso. Een prima molen voor de beginnende thuisbarista.
De Chemex Classic Koffiemaker 6 kops is de meest populaire variant. Perfect voor 4 tot 6 koppen koffie per keer.
De Moccamaster KBG Select doet door z'n retro looks denken aan een oldschool koffiezetapparaat. De smaak van de koffie is echter van topklasse.
Deze Hario V60 dripper is uitgevoerd in glas en afgewerkt met een zwart plastic voet en houder. Maat 02, dus geschikt voor 2-4 kopjes.
Verse filterkoffie met één duw! De AeroPress Coffee Maker is de ideale filter zetmethode voor thuis. Geschikt voor 1 tot 2 kopjes per keer.
De allernieuwste versie van de AeroPress; de AeroPress Clear. Dezelfde gepatenteerde techniek, nu in een kristalhelder transparant jasje.
De nieuwste Comandante C40 MK4 Nitro Blade handmolen, in een Liquid Amber kleur. Standaard geleverd met een glazen en een plastic potje.
De Clever Dripper 500ml Large is de grootste variant. Geschikt voor 2 tot 4 kopjes. En een van de eenvoudigste zetmethodes.
De Hario V60 Drip Kettle Buono is de ideale waterketel voor filterkoffie. Geschikt voor vrijwel iedere warmtebron. Perfect voor de beginner.
Sage The Barista Express is de eerste koffiemachine van Sage met ingebouwde bonenmaler, dosering en extractie. Perfect voor beginners en experts.
Dat wil jij toch ook? Lekker makkelijk! Twee keer per maand onze nieuwsbrief in je inbox. Met tips voor nieuwe koffiebars, exclusieve winacties en de lekkerste koffie recepten.
